Αυτοπαρατήρηση

Η αυτοπαρατήρηση είναι το πρώτο βήμα για να συνδεθούμε ουσιαστικά με τον εαυτό μας. Μας βοηθά να αναγνωρίσουμε αυτόματες αρνητικές σκέψεις, ενοχές, προκαταλήψεις, καταστροφικές προβλέψεις και έντονα συναισθήματα που συχνά καθοδηγούν τη συμπεριφορά μας χωρίς να το συνειδητοποιούμε.

Είναι μια πράξη συνειδητής αφύπνισης. Μια στροφή προς το εδώ και τώρα, που μας δίνει τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε, να κατανοήσουμε και τελικά να επιλέξουμε διαφορετικά – με περισσότερη επίγνωση, αποδοχή και φροντίδα.

 Η Δύναμη της Αυτοπαρατήρησης

Η αυτοπαρατήρηση είναι η βάση κάθε προσωπικής αλλαγής. Πρόκειται για την ικανότητα να στρέφουμε την προσοχή μας προς τα μέσα — στις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις σωματικές αισθήσεις και τις αντιδράσεις μας — χωρίς να τις κρίνουμε.

Μέσα από αυτή τη διαδικασία, μπορούμε να εντοπίσουμε:

• Αυτόματες αρνητικές σκέψεις που επαναλαμβάνονται ασυνείδητα και διαμορφώνουν την καθημερινή μας εμπειρία,

• Ενοχές που μας βαραίνουν και δεν μας επιτρέπουν να νιώσουμε ελεύθεροι,

• Προκαταλήψεις και πεποιθήσεις που κουβαλάμε από παλιά, χωρίς να τις έχουμε εξετάσει,

• Καταστροφικά σενάρια για το μέλλον που γεννούν άγχος ή φόβο,

• Συναισθηματικά μοτίβα που επηρεάζουν τις σχέσεις μας και τη διάθεσή μας.

Η αυτοπαρατήρηση δεν είναι απλώς ένα “εργαλείο”. Είναι μια πράξη συνειδητής αφύπνισης. Μας καλεί να σταματήσουμε για λίγο την ταχύτητα της καθημερινότητας και να στρέψουμε την προσοχή μας στο εδώ και τώρα. Να δούμε ποιοι είμαστε πραγματικά, χωρίς τις ταμπέλες, τις προσδοκίες ή τις ενοχές.

Μέσα από τη συνειδητή παρατήρηση του εαυτού μας:

• Κατανοούμε τις εσωτερικές μας αντιδράσεις.

• Μαθαίνουμε να αποδεχόμαστε τα δύσκολα κομμάτια μας χωρίς επίκριση.

• Αποκτούμε επιλογές αντί να λειτουργούμε μηχανικά ή παρορμητικά.

• Αποκτούμε δύναμη, γιατί η επίγνωση μας επιστρέφει την ευθύνη και τον έλεγχο της ζωής μας.

Η αυτοπαρατήρηση είναι το πρώτο βήμα προς την αυτογνωσία, την αυτοσυμπόνια και την εσωτερική αλλαγή. Και κάθε μικρή στιγμή που αφιερώνεις σε αυτόν τον σκοπό… είναι ένα δώρο προς τον εαυτό σου.

Πώς ξεκινάμε πρακτικά την αυτοπαρατήρηση;

Περίληψη:Η αυτοπαρατήρηση δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις – μόνο διάθεση για ειλικρινή επαφή με τον εαυτό. Είναι μια δεξιότητα που καλλιεργείται σιγά-σιγά.

Περιεχόμενο:

• Απλή άσκηση: «Παρατήρησε για 2 λεπτά την αναπνοή σου χωρίς να την αλλάξεις»

• Τήρηση ημερολογίου συναισθημάτων ή σκέψεων

• Πώς να ξεκινήσεις χωρίς φόβο ότι "δεν το κάνεις σωστά"

• Πότε είναι καλύτερα να γίνεται: πρωί, βράδυ, σε στιγμές έντασης

  
  

  Η διαφορά μεταξύ αυτοπαρατήρησης και αυτοκριτικής

Περίληψη:Πολλοί άνθρωποι συγχέουν την αυτοπαρατήρηση με την αυστηρή αυτοαξιολόγηση ή κριτική. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις.

Περιεχόμενο:

• Πώς να παρατηρείς χωρίς να «δικάζεις»

• Παραδείγματα: «Απέτυχα» vs. «Ένιωσα απογοήτευση επειδή…»

• Η αυτοπαρατήρηση έχει τρυφερότητα, η αυτοκριτική έχει σκληρότητα

• Ο ρόλος της ενσυνειδητότητας (mindfulness)

  
  

Η αυτοπαρατήρηση ως πύλη προς την ψυχοθεραπεία

Περίληψη:Η αυτοπαρατήρηση μπορεί να αποτελέσει τον πρώτο σύνδεσμο με τη θεραπεία. Όσο πιο εξοικειωμένοι είμαστε με τα εσωτερικά μας βιώματα, τόσο πιο ουσιαστική γίνεται η θεραπευτική διαδικασία.

Περιεχόμενο:

• Η αξία του «να δίνω χώρο» σε αυτό που νιώθω

• Τι φέρνει κάποιος στον θεραπευτή: παρατηρήσεις, ερωτήματα, δυσκολίες

• Πώς βοηθάει η αυτοπαρατήρηση να αναγνωρίσουμε μοτίβα

• Η συνεργασία θεραπευτή–θεραπευόμενου με βάση την επίγνωση

  
  

Ασκήσεις καθημερινής ενσυνειδητότητας για ενίσχυση της αυτοπαρατήρησης

Περίληψη:Η καθημερινότητα προσφέρει άπειρες ευκαιρίες για να παρατηρήσουμε τον εαυτό μας, ακόμα και μέσα σε απλές δραστηριότητες.

Περιεχόμενο:

• Περπάτημα με πλήρη επίγνωση: αίσθηση πατήματος, ήχοι, αναπνοή

• Άσκηση 5 αισθήσεων: παρατήρηση όσων βλέπω, ακούω, αγγίζω κ.λπ.

• Ερώτηση ημέρας: «Τι με συγκίνησε/ενόχλησε σήμερα;»

• Μικρές σιωπές κατά τη διάρκεια της ημέρας